De School voor Journalistiek van de Hogeschool Utrecht zet een belangrijke stap in het opleiden van AI-geletterde journalisten. Met behulp van een Comeniusbeurs ontwikkelt onderzoeker en docent Nele Goutier een praktische AI-leerlijn die journalistiekstudenten inzicht geeft in algoritmes en de impact van kunstmatige intelligentie op hun vakgebied.
Het maatschappelijke debat over kunstmatige intelligentie is vaak zwart-wit: AI wordt óf gezien als een revolutionaire oplossing óf als een bedreiging voor de mensheid. Volgens Goutier is meer nuance en kennis nodig om zowel de kansen als de risico’s goed te begrijpen. Nu generatieve AI steeds vaker wordt geïntegreerd in zoekmachines – waarbij gebruikers direct een door AI gegenereerde samenvatting krijgen in plaats van een lijst met zoekresultaten – wordt het voor journalisten nóg belangrijker om kritisch te blijven op de betrouwbaarheid van informatie.
Recent onderzoek van de BBC toont aan dat 51% van AI-gegenereerde nieuwssamenvattingen fouten bevat. Dit onderstreept de noodzaak voor journalisten om niet blind te vertrouwen op technologie, maar deze kritisch te analyseren en correct te interpreteren.
Een uitdaging voor alfa’s in een technologisch tijdperk
Voor veel journalisten met een alfa-achtergrond, gericht op taal en maatschappelijke vraagstukken, kan AI complex en intimiderend lijken. Toch is het essentieel dat zij begrijpen hoe algoritmes werken en hoe AI hun werk beïnvloedt. Volgens Goutier bevinden we ons midden in een technologische revolutie, waarin wetgeving achterloopt en media een cruciale rol spelen in het bewaken van transparantie en betrouwbaarheid.
De nieuwe AI-leerlijn moet ervoor zorgen dat álle journalistiekstudenten aan het eind van hun opleiding AI-bewustzijn en digitale geletterdheid hebben ontwikkeld.
Comeniusbeurs ondersteunt AI-onderwijsvernieuwing
Dankzij de toekenning van de Comenius Senior Fellow-beurs kan Goutier haar innovatieve onderwijsprojectrealiseren. Deze prestigieuze beurs stimuleert onderwijsvernieuwing en maakt het mogelijk om evidence-based te toetsen of de aanpak daadwerkelijk werkt. Voor de School voor Journalistiek is dit een primeur: niet eerder haalde een medewerker deze subsidie binnen.
De AI-leerlijn bouwt voort op eerdere onderzoeksprojecten, waaronder Van Black Box naar Glass Box, waarin werd onderzocht hoe journalisten omgaan met AI. Uit experimenten bleek dat journalisten vaak zonder kritisch besef gebruikmaken van zoekmachines en sociale media, terwijl algoritmes een grote invloed hebben op welke bronnen ze raadplegen.
Om studenten beter voor te bereiden op de veranderende journalistieke praktijk, ontwikkelde Goutier al initiatieven zoals de website www.journalistiek-en-ai.nl met AI-oefeningen en een honourscursus AI in samenwerking met de Radboud Universiteit.
Met de komst van de AI-leerlijn wordt algoritmebewustzijn een vast onderdeel van de journalistieke opleiding, zodat de volgende generatie journalisten goed is voorbereid op een toekomst waarin AI een steeds grotere rol speelt.
