Het Ketenoverleg bestaat uit belangrijke bijeenkomsten, waarin omroepen en distributeurs in Nederland samenwerken om technische verbeteringen in de televisieketen te bespreken. Met als doel een betere dienstverlening aan de consument te bieden, richt het overleg zich voornamelijk op het afstemmen van interfaces tussen de verschillende schakels in de keten, op technisch niveau. Freek van ’t Ooster is secretaris van het ketenoverleg en ligt het overleg toe.
Kun je uitleggen wat het ketenoverleg precies inhoudt?
“Het ketenoverleg is een overleg tussen omroepen (broadcasters) en distributeurs over technische zaken die in de keten van producent tot consument verbeterd kunnen worden, zodat er een betere dienstverlening aan de consument kan worden geleverd. Daarbij gaat het vooral om de interfaces tussen de verschillende schakels in de televisieketen, waarbij het helpt om op technisch niveau af te stemmen, niet om commerciële- of contractsafspraken.”
Wanneer en waarom zijn jullie met het ketenoverleg gestart?
“Dat is lang geleden in 2006 gestart als ‘Expertgroep Digitale TV’ toen we in Nederland achterliepen met de adoptie van digitale televisie. In 2012 was die doelstelling ingehaald. De ketenpartijen vonden het wenselijk om op onze uitnodiging van Media Perspectives (toen nog: iMMovator) met elkaar af te blijven stemmen over innovatieve ontwikkelingen voor de televisieketen en projecten waar je als ketenpartijen technisch-inhoudelijk over wilt afstemmen. Voorbeelden daarvan zijn het programma 10-10-10 (einde videobanden), NL-Metadata, luidheidsoptimalisatie (waargenomen audioverschillen tussen programma’s en zenders verbeteren), programmasignalering (frame-accurate markeringen van programma start/stops), ondertiteltechnieke en hoe in de Nederlandse keten om te gaan met de introductie van HD, Ultra-HD, HDR, 5G, HBBTV etc.”
Welke partijen zijn erbij betrokken?
“De kern wordt gevormd door de keten die samen de dienst Televisie verzorgt in Nederland:
- omroepen NPO, RTL, Talpa, ESPN/Disney en ook de regionale omroepen via RPO en de lokale omroepen van NLPO.
- Distributeurs KPN, VodafoneZiggo en Delta.
- Facilitaire partijen Red Bee Media, Euromedia Group en MediaChoice.
- En verder partijen die veel met deze keten te maken hebben zoals Beeld en Geluid, Bindinc., TNO.
Verder zijn in de afgelopen jaren ook wel andere partijen deelnemer geweest zoals Screenforce, GfK, NLZiet, STER, Media Distillery, Tele2 en Viacom”
Wat is jouw rol binnen het overleg?
“Ik ben Secretaris van het ketenoverleg. Wij nodigen als Media Perspectives al deze partijen uit aan tafel om ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en innovaties te creëren en verbetering van de gezamenlijke ketendienstverlening te verkennen op het vlak van techniek en interfaces. In de praktijk zorg ik voor de planning, de uitnodigingen, stem ik af over agenda-punten, zorg dat sprekers worden uitgenodigd, doen we voorstellen waar die gewenst worden om projecten praktisch te ondersteunen en zorg ik voor verslaglegging en opvolging van afgesproken acties. En in de overleggen zelf fungeer is als voorzitter.”
Wat zijn de belangrijkste resultaten die jullie tot nu toe hebben bereikt?
“Pff, we zijn al zo lang bezig. Ik noemde hierboven al een aantal trajecten uit het verleden. Afgelopen tijd is er gewerkt aan een uniform aanleverprofiel voor UltraHD-HDR in de omroepketen met als basisgedachte dat omroepen hun uitzendingen op één hoogwaardig kwaliteitsniveau aanlevert en dat de distributeurs zorgen voor alle omzettingen in de keten om het thuis bij de consumenten af te leveren in de beste kwaliteit die past bij het abonnement en apparatuur van die consument. We noemen dat het Mezzanine profiel.
Verder hebben we in Nederland baanbrekend werk verricht in de werkgroep ‘Programmasignalering’ onder leiding van Peter Schurman. De resultaten van die werkgroep hebben inmiddels hun weg gevonden naar internationale standaarden (SCTE en DVB).”
Dit jaar willen jullie iets gaan doen rondom het toegankelijk maken van content voor mensen met een achterstand, zoals slechthorenden/slechtzienden. Waarom vinden jullie dit een belangrijk onderwerp?
“Allereerst is die doelgroep veel groter dan veel mensen denken. Er zijn 1,5 miljoen mensen met gehoorproblemen (auditief beperkt) en nog eens 500.000 die slecht zien (visueel beperkt). En dan zijn er nog groepen met allerlei varianten van verstandelijke, zintuigelijke of lichamelijke beperkingen, chronisch zieken, mensen met hersenletsel of mensen die de taal niet goed machtig zijn. Om ook deze mensen goed te bereiken, spreken we van toegankelijkheidsdiensten (of access services). Denk aan ondertiteldiensten en audio descriptie, gebarentolken, maar ook gesproken ondertiteling. De overheid en Europa vragen dit ook van mediabedrijven via de mediawet en de European Accessibility Act. Het aanbieden van de diensten brengt ook kosten met zich mee voor productie, uitzending, distributie en soms ook voor de consument.
Op dit gebied zijn ook de nodige technische ontwikkelingen aanwezig. Vroeger werd Nederlandse ondertiteling technisch aangeboden via Teletekst (T888), maar die techniek is in het moderne uitzendproces vrijwel volledig verdwenen. Vervanging van die techniek was indertijd de aanleiding om het onderwerp op de agenda te zetten.
Nu starten we een werkgroep vanuit de keten met de omroepen en distributeurs om op technisch vlak afspraken te maken over de overdracht en interfaces tussen partijen in de keten. Doel is om dat zo efficiënt mogelijk te organiseren, zodat de toegankelijkheidsdiensten ook benut kunnen worden door de doelgroepen. We doen dat overigens niet alleen voor lineaire televisie maar ook voor uitgesteld kijken en nadere vormen van non-lineair aanbieden van content door de Nederlandse omroepen.”
Op welke manier wordt er binnen het Ketenoverleg samengewerkt tussen de verschillende partijen?
“Drie tot vier keer per jaar organiseren wij als Media Perspectives het ketenoverleg. We agenderen in overleg met de deelnemers actuele of in de toekomst verwachte technische ontwikkelingen die van belang zijn of kunnen worden voor de televisieketen. Ook geven we innovatieve bedrijven de kans om zich te presenteren.
Als een onderwerp meer uitwerking behoeft, dan wordt onderling afgesproken wie dat voor een volgend overleg voorbereiden of wie een goede inleiding kan verzorgen. Als er echt werk voor moet worden verzet om zaken uit te zoeken en dat langere tijd gaat lopen, dan organiseren we een werkgroep. Media Perspectives vult dan desgewenst de proces(bege)leidersrol in. Eventuele kosten voor de werkgroep worden dan gedeeld door de deelnemers. De eigen inzet van de deelnemers wordt altijd “in kind” (=zonder kosten) geleverd.
Van belang is dat er nooit commerciële of contractsafspraken aan de orde zijn in het overleg. We beperken ons tot de afstemming over te gebruiken techniek en interfaces tussen de ketenpartijen. De resultaten van die werkgroepen worden dan vaak vastgelegd in een ‘Aanbeveling aan de keten’, niet een verplichting en ook geen deadline voor invoering. Dat is verder tussen de individuele omroepen en distributeurs om daar afspraken over te maken.
Wat zijn de grootste uitdagingen waar jullie tegen aanlopen?
“Dat is de snelheid van technische ontwikkelingen, die op gespannen voet staat met reeds gedane investeringen en de looptijd daarvan. En dan ook nog de techniek van alle bestaande apparaten bij consumenten in Nederland. De techniek van nu belooft en kan al veel meer dan de apparatuur die we hebben staan. Als KPN of VodafoneZiggo een nieuwe mediabox introduceert duurt het nog heel lang voordat alle boxen in Nederland vervangen zijn.
En als je dan als omroep of distributeur overgaat tot (vervangings)investeringen leg je jezelf weer vast qua techniek voor de komende 5 tot 7 jaar en het voorbereiden, specificeren en aanbesteden van zo’n investering heeft vaak ook nog eens een doorlooptijd van 1-2 jaar. De televisie die je nu koopt bij MediaMarkt (of ergens anders) kan technisch al veel betere kwaliteit aan, dan de omroepketen kan leveren, omdat de hele technische keten van camera/studio tot consument in staat moet zijn om die techniek en bandbreedte te ondersteunen.
In de loop van het ketenoverleg hebben we natuurlijk het veranderende kijkgedrag gezien van lineair naar non-lineair en de opkomst van de grote on demand platforms met hoogwaardige series en films. Dat betekent ook veel om als omroep een efficiënte en effectieve manier te vinden om met de eigen content zichtbaar en vindbaar te blijven. Het belang van data, metadata en algoritmes is daardoor enorm toegenomen en in de toekomst met de opkomst van artifical intelligence neemt dat belang alleen nog maar verder toe.
Een heel andersoortige uitdaging is dat bij omroepen en distributeurs techniek niet de drijver is van beslissingen. Dat betekent ook dat technici vaak laat worden betrokken en dan wel geacht worden heel snel en efficiënt alles ingericht te krijgen wat de programmamakers en omroepen hebben bedacht.
Beide uitdagingen zorgen ervoor dat de lead-technici in de keten de behoefte hebben om met elkaar te sparren hoe we de technische uitdagingen in Nederland aangaan. En nogmaals: dat sparren gaat alleen over techniek en interfaces, niet over geld, budgetten, contracten of commerciële afspraken.”
Waarom is het Ketenoverleg belangrijk voor de Nederlandse media-industrie?
“Allereerst omdat het zorgt voor kennisdeling, kennisuitwisseling, elkaar informeren en meer begrip in de keten wat de gevolgen zijn van beslissingen die een omroep of distributeur wil nemen. Daarnaast staat het belang van een goede (en zo efficiënt mogelijke) dienstverlening aan de consument. Programma’s worden met veel zorg en geld door vele betrokkenen gemaakt met de bedoeling dat deze ook zo veel mogelijk hun doelgroepen bereiken. Je wilt niet dat technische problemen daar afbreuk aan doen.
Maar er is ook een ander belang: in Nederland hebben we nu drie grote landelijke omroepen (NPO, RTL, Talpa) en twee dominante distributeurs (KPN, VodafoneZiggo). Hun keuzes/investeringen hebben ook direct impact op veel andere bedrijven: toeleveranciers, facilitaire bedrijven, kleinere omroepen, kleinere distributeurs en ruimte voor innovaties en innovatieve bedrijven. Voor dat veel bredere ecosysteem is het van belang om te weten welke keuzes overwogen of gemaakt worden. Daarom hebben wij als Media Perspectives ooit het Ketenoverleg gestart en nodigen we ook iedere ronde weer de omroepen en distributeurs uit om deel te nemen. Ze zijn daartoe niet verplicht, maar vinden het nuttig (en nodig) om dit Ketenoverleg te blijven voeren.
Onderling concurreren programmamakers en omroepen met de inhoud van hun programma’s, hun programmering en de manier waarop zij de programma’s aanbieden aan de consument. Ze concurreren niet of nauwelijks op techniek en zijn dus allemaal gebaat bij een technisch goed functionerende keten. Voor de deelnemers speelt dan ook mee dat zij op onze uitnodiging deelnemen, dat er nooit over commerciële of contractszaken wordt gesproken en dat wij als Media Perspectives zorgen voor een open en transparante verslaglegging van de overleggen. Zo voorkomen we de schijn van een “achterkamertjes”-overleg waarin afspraken worden gemaakt die open concurrentie en mededinging in de weg zitten. En bereiken we toch een snellere introductie van nieuwe technieken én een betere of efficëntere dienstverlening aan de Nederlandse consument. “
